રેડિયો એક્ટિવિટીના જુદા-જુદા એકમો જણાવી તેમને વ્યાખ્યાયિત કરો.
રેડિયો ઍક્ટિવિટીના શોધક હેગ્રી બેકવેરલની યાદમાં ઍક્ટિવિટીનો $SI$ એકમ બંકવેરલ $(B$ $q$ ) છે.
$(i)$ "જે રેડિયો ઍક્ટિવ નમૂનામાં પ્રત્યેક સેકન્ડમાં એક વિભંજન થાય તે નમૂનાની ઍક્ટિવિટી એક બેકવેરલ $(B$ $q$ ) કહેવાય છે."
$\therefore 1 B q=1$ વિભંજન/સેકન્ડ
$(ii)$ ક્યૂરી એકમ : જે રેડિયો એક્ટિવ નમૂનામાં પ્રત્યેક સેકન્ડમાં $3.7 \times 10^{10}$ વિભંજન થાય તે નમૂનાની એક્ટિવિટી એક ક્યુરી $( C i)$ કહેવાય છે.
$\therefore 1 C i=3.7 \times 10^{10}$ વિભંજન/સેકન્ડ
વ્યવહારમાં તેના નાના એકમો વપરાય છે.
$1 mCi =3.7 \times 10^{7}$ વિભંજન/સેકન્ડ $=10^{-3} Ci$
$1 \mu C i=3.7 \times 10^{4}$ વિભંજન/સેકન્ડ $=10^{-6} C i$
ક્યૂરી એકમ એ જૂનો પ્રાયોગિક એકમ છે.
$(iii)$ રધરફર્ડ એકમ : જે રેડિયો એક્ટિવ નમૂનામાં પ્રત્યેક સેકન્ડે $10^{6}$ (દસ લાખ) ન્યુક્લિયસનું વિભંજન થાય તો તે નમૂનાની એક્ટિવિટીને એક રધરફર્ડ $(rd)$એક્ટિવિટી કહે છે.
$\therefore 1 rd =10^{6}$ વિભંજન/સેકન્ડ
રેડિયોએક્ટિવ તત્વનો અર્ધ-આયુ
એક રેડિયો એકટિવ ન્યુક્લિયસ બે ભિન્ન પ્રક્રિયાઓ દ્રારા ક્ષય પામે છે. પ્રથમ પ્રક્રિયાનો અર્ધ-આયુ $30\,s$ મિનિટ અને બીજી પ્રક્રિયાનો અર્ધ-આાયુ $5$ મિનિટ છે. ન્યુકિલયસનો પરિણામી અર્ધ-આાયુ $\frac{\alpha}{11}$ છે. તો $\alpha$ નું મૂલ્ય $.............$ છે.
નીચે બે વિધાનો આપવામાં આવ્યા છે:
વિધાન$-I:$ રેડિયોએક્ટિવ ક્ષયનો નિયમ દર્શાવે છે કે એકમ સમય દીઠ ક્ષય પામતા ન્યુક્લીયસની સંખ્યા નમૂનામાં ન્યુક્લીયસની કુલ સંખ્યાના વ્યસ્ત પ્રમાણમાં હોય છે.
વિધાન$-II:$ રેડિઓન્યુક્લાઇડનું અર્ધ આયુષ્ય એ તમામ ન્યુક્લીયસના જીવન સમયનો સરવાળો અને $t =0$ સમયે રહેલા પ્રારંભિક ન્યુક્લીયસની સાંદ્રતાના ભાગાકાર જેટલો હોય.
ઉપરોક્ત વિધાનોના સંદર્ભમાં, નીચે આપેલા વિકલ્પોમાંથી સૌથી યોગ્ય જવાબ પસંદ કરો.
$30\, sec$ પછી અવિભંજીત ભાગ $1/64$ થાય,તો અર્ધઆયુ સમય કેટલા.......$seconds$ હશે?
જેની એકિટવીટી $30$ વર્ષોમાં પ્રારંભિક એકિટવીટીથી ધટીને $1 / 16^{\text {th }}$ માં ભાગની થાય, રેડિયો એકિટવ પદાર્થનો અર્ધ આયુ (વર્ષમાં) કેટલો થશે ?